मी अनुभवलेले कोकण इथे तुमच्यासमोर मांडत आहे; सोबत काही छायाचित्रही जोडत आहे.
१. कोकणचे नजारे
- उतरत्या छपरांची जवळ-जवळ वसलेली कौलारू घरे.
- नारळ-पोफळीच्या वाडया.
- लाल माती उडवत, घुंगरांचा मंजुळ आवज करत जाणाऱ्या बैलगाडया.
- घनदाट वनराई; आंबा, फणस, काजूची असंख्य झाडे.
- लाकडच्या मोळ्या विकायला चाललेल्या बायका.
- मऊ रेतीचे, दिवसाच्या प्रहराप्रमाणे वेगवेगळ्या रंगाचे भासणारे, कधी चमकणारे समुद्रकिनारे.
- गावातील नीट-नेटकी घरे आणि जवळपास प्रत्येक घरासमोर दिसणाऱ्या छोटया-मोठया पाटया. उदा. "येथे कोकणचा मेवा मिळेल" किंवा "घरगुती रहाण्याची व जेवणाची उत्तम व्यवस्था"
- नजर पोचेल तिथपर्यंत पसरलेला विस्तीर्ण समुद्र - कधी शांत, कधी अवखळ, तर कधी खवळलेला; सुर्यकिरणांच्या खेळामुळे वेगवेगळ्या वेळी वेगळे भासणारे त्याचे रूप - पांढरे, निळे, हिरवे तर कधी गढूळ!
२. कोकणचे नाद
- बैलगाडीला जुंपलेल्या बैलांच्या घुंगुरमाळेचा मंजुळ नाद.
- पहाटे कोंबडयाचे आरवणे.
- पक्ष्यांचे आवाज.
- किनाऱ्यावरील पक्षांचा पाठलाग करणाऱ्या, भुंकणाऱ्या कुत्र्यांच्या टोळ्या.
- किनाऱ्यावरील रेतीला लाटांनी चिंब करणारा, खडकांना लाटांनी धपाटे देणाऱ्या समुद्राचा अविरत नाद.
- मालवाहातूक करणाऱ्या जहाजांच्या, मच्छीमार बोटींच्या मोटारींची धगधग.
३. कोकणचे गंध
- नुकतेच सारवलेल्या फरशीचा सुगंध.
- खाडयांचा दर्प.
- मासळी बाजारातील ताज्या, सुकवलेल्या माश्यांचा वास.
- पाणी तापविण्यासाठी पेटवलेल्या बंबातून किंवा रात्री पेटवलेल्या शेकोटीतून येणाऱ्या धुराचा गंध.
- घरगुती खानीवळीतून दरवळणारा गरम-गरम अन्नचा वास.
- देवळात तेवणाऱ्या समईचा आणि उद-धूपाचा मिश्र सुगंध.
४. कोकणचे स्वाद
- शहाळ्याचे थंडगार मधुर पाणी, त्यातले कोवळे, लुसलुशीत गोड खोबरे.
- कोकणचा गोड मेवा - सुकेळी, आंबा पोळी, फणस पोळी.
- आवळा-कोकमची सरबतं - त्यांची गोड-आंबट-तुरट अशी मिश्र चव.
- चटकदार पापड लाटया.
- केळीच्या पानावर वाढलेले, भरपूर ओलं खोबरं घातलेले, साधे, सौम्य जेवण.
५. कोकणचे स्पर्श
- थंड वाटणारी सारवलेली जमीन.
- किनाऱ्यावरची मऊ रेती.
- ओल्या पायांनी अनवाणी चालल्यावर पायाला चिकटणारी, रवाळ लागणारी रेती.
- किनाऱ्यावरचे काही खडबडीत, काही गुळगुळीत शंख-शिंपले, गोटे.
- पायांना अवखळपणे हलकेच स्पर्शणारे, अंगावर किंचित शहारा आणणारे समुद्राचे गार पाणी.
